Kinh văn:
Thái dương trúng thứ, phát nhiệt, ố hàn. thân trọng nhì đồng thông, kỳ mạch huyền tế khẩu trì, tiểu tiện đì, sái sái nhiên mạo tùng, thủ túc nghịch lãnh tiểu hữu lao. Thân tức nhiệt, khẩu tiên khai, bản xỉ táo, nhược phát kỳ hân, tắc kỳ số hạ chi. tác lâm thậm.
Dịch nghĩa:
Bệnh Thái Dương Trúng Yết, phát sốt sợ lạnh, mình nặng mà đau nhức, mạch Huyền Tế Khâu, Trì, đi tiểu tiện xong, ớn lạnh lông dựng đứng (nổi da gà), tay chân nghịch lãnh, làm việc một chút thì người nóng lên, miệng há, răng cửa khô. Nếu Phát Hãn thì sợ lạnh nhiều; gia Ôn châm thì phát sốt dữ, cho Hạ thì đi tiểu rất khó
Dụ Gia Ngôn chú:
Tháng hạ, phần dương của con người theo mồ hồi tiết ra ngoài, phần âm do nhiệt mà hao ở bên trong âm dương đều bất túc.
Trong Canh dạy: Bệnh trúng thứ cấm phát hãn, hạ, ôn châm; phát hãn thì tổn thương dương, hạ thì tổn thương âm, ôn châm thì dẫn hóa nhiệt tấn công cơ thể. Nên dùng thuốc cam, hàn sinh tân bảo vệ phế, cố dương ích âm.
Vưu tại kinh chú:
Thử là 1 trong lục đâm, cho nên trước hết làm tốn thương thái dương mà làm nóng lạnh. Nhưng thử là dương tà nhưng chứng của nó là: mình mẩy đau nhức, mạch huyền tế khâu trì. Tuy gọi là trúng thứ (nắng) nhưng kỳ thực là có kiêm thấp tà. Tiển tiện xong, ghê ghê nổi da gà, đó là do thái dương chủ biểu hợp với Bàng quang, khi đi tiểu xong là lúc khí hư nhược nên sinh ra chứng đó. Chân tay nghịch lạnh là do dương khí tụ ở trong mà không thông đạt tới ngoài. Vì vậy hễ làm chút việc là khí xuất mà mình nóng. Miệng mở, hàm răng khô đó là nhiệt thịnh ở trong mà khí nhiều ở ngoài. Do thử là dương tà luôn cùng kết hợp với thấp theo nguyên tắc “dương cầu âm” thử nhân thấp mà xâm nhập, mà thử lại ở trong thấp theo biểu tượng âm bao dương. Phép chữa bệnh này là phân giải phong thấp dùng vị cay để tán thấp và vị lạnh để làm mất thứ. Nếu phát hãn thì sẽ làm tổn thương biểu; nếu ôn châm làm nóng thêm; nếu cho tà hạ thì nhiệt lại hăm ở trong. Những cách chữa này đều không phải là phép chính trị bệnh thư thấp.
Nhận xét:
Thái dương chủ phần biểu của cơ thể, thử là một trong lục đâm, bệnh sơ khởi bất đầu từ thái dương, cho nên thái dương trúng thử. Mùa hạ nấng nóng mô hôi nhiều, tấu lý mở, tân địch hao tán, âm khí bất túc, cho nên ngoại cảm nhiệt bệnh thường là biểu hiện: phát sốt, sợ lạnh mình mẩy hơi sưng và đau nhức; mạch huyền tế khâu trì đều là mạch bư; dương hư thì mạch huyền tế, âm hư thì mạch khâu trì, Đi tiểu xong, ghê nổi da gà, chân tay lạnh là do vệ dương bất túc, miệng mở, ràng khô là nhiệt thịnh tân khô. Trong chữa bệnh này cấm kỵ phát hãn, hạ và ôn châm.
Người đăng: BS.Trần Văn Toàn
🔎 Tra cứu thông tin tiện ích hơn trên App Tuệ Y
🌐 Link tải CH Play: Tuệ Y
