Kinh văn:
Bách hợp bệnh, kiến vu âm giả, dĩ dương pháp cứu chi; kiến vu dương giả, dĩ âm pháp cứu chi kiến dương, công âm, phúc phát kỳ hãn, thư vi nghịch; kiến âm công dương, nãi phúc hạ chi, thử diệc vì nghịch.
Dịch nghĩa:
Bệnh Bách Hợp hiện ở Âm thì dùng phép Dương mà trị. Hiện ở Dương thì dùng phép Âm mà trị. Bệnh hiện ở Dương mà công Âm lại cho Phát Hãn, đó là nghịch; bệnh hiện ở Âm mà công Dương lại cho Hạ, đó cũng là nghịch
Từ trung khả chú:
Thường dùng âm để hòa dương, dùng dương để hòa âm tức là nghĩa như vậy cho nên trong phép chữa bệnh này thường thường dùng bách hợp làm chủ. Thấy bệnh ở dương thì gia 1-2 vị để hòa âm hoặc thấy bệnh ở âm thì gia 1-2 vị để hòa dương.
Vưu tại kinh chú:
Bệnh hiện ở âm, nặng hơn nữa thì sẽ hiện tới dương, bệnh hiện ở dương tới lúc cùng cực thì sẽ quy về âm, Dùng phương pháp để cứu lấy nó. Dưỡng dương để cứu âm thiên lệch thì âm được bình hòa mà dương không bị tổn thương; bó am đế cứu dương thái quá thì dương được hòa mà âm không bị bao. Đó là quy luật dùng âm hòa dương, dùng dương hòa âm của nội kinh. Nếu thấy dương bênh mà công âm thì sẽ làm tổn thương âm, lại còn cho ra mổ hôi làm trọng thương thêm phần dương, cho nên nói là nghịch. Nếu thấy ám bệnh mà công dương thì sẽ làm thương tổn dương, lại còn cho xổ hạ làm trọng kiệt phần âm, cho nên cũng gọi là nghịch, Vì bách hợp là chứng tà ít mà hư nhiều, cho nên không thể công trực tiếp vào bệnh, mà cũng không thể công lầm vào chỗ không có bệnh.
Nhận xét:
Kinh văn tổng kết phương pháp trị liệu bệnh bách hợp vốn bệnh thường phát sau chứng thương hàn, hư lao hoặc bệnh nặng thì nhất định là tà ít mà chính hư nhiều. Trong điều trị không được phát hãn, công hạ mà chỉ nên dùng phương thuốc điều trị làm cho “âm bình dương bí” “âm dương trở lại thăng bằng”. Thấy bệnh hiện ở dương: miệng đắng, tiểu tiện đó, mạch hơi sác là do âm hư nội nhiệt thì dùng phương pháp cứu âm, lấy bách hợp địa hoàng thang làm chủ, Ngược lại bệnh ở âm có hàn chứng là do dương hư ngoại hàn thì dùng phương pháp cứu dương lấy ôn dưỡng tễ làm chủ.
Người đăng: BS.Trần Văn Toàn
🔎 Tra cứu thông tin tiện ích hơn trên App Tuệ Y
🌐 Link tải CH Play: Tuệ Y
